Oι παράμετροι της ανάπτυξης που παρακολουθεί ο παιδίατρος είναι το Βάρος σώματος, το Μήκος σώματος / Ύψος και η Περίμετρος κεφαλής του παιδιού. Εφόσον οι παράμετροι αυτές ακολουθούν μία φυσιολογική πορεία, τότε το παιδί είναι «υγιές και μεγαλώνει καλά».

Τι είναι οι καμπύλες ανάπτυξης;

Η πορεία των παραμέτρων ανάπτυξης αποτυπώνεται σε πίνακες, που ονομάζονται Καμπύλες ανάπτυξης. Υπάρχουν ξεχωριστές καμπύλες ανάπτυξης για το βάρος, το ύψος και την περίμετρο κεφαλής. Οι πίνακες με τις καμπύλες ανάπτυξης είναι διαφορετικοί για τα αγόρια και τα κορίτσια και διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Οι τιμές για τις καμπύλες ανάπτυξης για τα παιδιά της Ελλάδας κυμαίνονται από την 3η έως την 97η εκατοστιαία θέση (ΕΘ). Η 3η ΕΘ θεωρείται κατώτερη φυσιολογική και η 97η ανώτερη φυσιολογική.

Τι ακριβώς δείχνουν οι καμπύλες ανάπτυξης;

Στις καμπύλες αυτές φαίνεται η εκατοστιαία θέση που κατέχει ένα παιδί σε ότι αφορά το βάρος, το ύψος και την περίμετρο του κεφαλιού του, όταν συγκρίνεται με άλλα 99 παιδιά του ίδιου φύλου, ηλικίας και καταγωγής. Πχ εάν ένα παιδί κατέχει την 25η εκατοστιαία θέση στο βάρος, αυτό σημαίνει ότι από 100 παιδιά ίδιας ηλικίας, φύλου και καταγωγής, 25 παιδια έχουν χαμηλότερο βάρος από εκείνο και 75 παιδιά έχουν μεγαλύτερο βάρος από εκείνο.

Πότε θεωρείται παθολογική η ανάπτυξη ενός παιδιού;

Για να θεωρηθεί η ανάπτυξη ενός παιδιού παθολογική, εκτός από την καμπύλη ανάπτυξης, συνεκτιμώνται πολλοί άλλοι παράγοντες, που ερμηνεύονται σωστά μόνο μετά από τακτική παιδιατρική παρακολούθηση. Ένα προειδοποιητικό σημείο απόκλισης από τη φυσιολογική ανάπτυξη είναι, όταν το παιδί δεν λαμβάνει βάρος ή ύψος σε τέτοιο βαθμό, που μεταπηδά σε (2 ή περισσότερες) χαμηλότερες καμπύλες ανάπτυξης από αυτήν που βρισκόταν. Επίσης ανησυχητικό μπορεί να είναι εάν ένα παιδί αρχίζει να λαμβάνει υπέρμετρο βάρος και αντίστοιχα μεταπηδά σε υψηλότερες καμπύλες (πχ παχυσαρκία).Κατά τα 2-3 πρώτα έτη ζωής το βρέφος/παιδί συνήθως μεταπηδά από μια καμπύλη στην άλλη, διότι είναι περίοδος διαφόρων φυσιολογικών μεταβολών που επηρεάζουν το βάρος και ύψος. Μετά τα 2-3 έτη, το κάθε παιδί συνήθως παραμένει στην ίδια ΕΘ, διότι ρόλο πια παίζει το γενετικό δυναμικό του. Η τακτική παιδιατρική παρακολούθηση θα εντοπίσει έγκαιρα εάν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στην ανάπτυξη του βρέφους/παιδιού.

Επηρεάζει ο μητρικός θηλασμός την ανάπτυξη των βρεφών / παιδιών;

Ναι... Τα βρεφάκια που θηλάζουν αποκλειστικά αυξάνουν το βάρος τους σε μεγαλύτερο βαθμό κατά τους 3-4 πρώτους μήνες ζωής, σε σχέση με τα μωράκια που πίνουν ξένο γάλα. Επίσης το μητρικό γάλα, μεταξύ των πολλών ευεργετικών ιδιοτήτων του, έχει προστατευτικό ρόλο έναντι της παχυσαρκίας.

Τα διδυμάκια έχουν ίδια ανάπτυξη όπως τα μονά παιδιά;

Τα δίδυμα μωράκια παρουσιάζουν μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης τους πρώτους μήνες της ζωής σε σχέση με τα μονά μωράκια. Αυτό σημαίνει ότι, ενώ γεννήθηκαν με μικρότερο βάρος σώματος και συνήθως λίγο νωρίτερα, λαμβάνουν περισσότερο βάρος σε σχέση με τα μωράκια που γεννήθηκαν τελειόμηνα και μονά. Μέχρι την ηλκία των 2.5 ετών τα διδυμάκια ισως να είναι πιο μικροκαμωμένα αλλά μέχρι την ηλικία των 4 ετών θα έχουν «προφτάσει» τα συνομήλικα τους.

Σε ότι αφορά το ύψος…

Κατά τα πρώτα 2 χρόνια της ζωής, το ύψος του παιδιού επηρεάζεται πολύ από τη διατροφή, το περιβάλλον και από φυσιολογικές διακυμάνσεις. Μετά την ηλικία των 2 ετών, το γενετικό δυναμικό του παιδιού παίζει τον κύριο ρόλο και το παιδί αποκτά μία συγκεκριμένη πορεία αύξησης. Σε αυτήν την ηλικία μπορεί να γίνει μία αδρή εκτίμηση του ύψους που θα αποκτήσει ως ενήλικας. Η εκτίμηση γίνεται με βάση το ύψος των γονέων.

Σε ότι αφορά το βάρος…

Η καλή ανάπτυξη του μωρού σας επηρεάζεται ήδη από την εμβρυική περίοδο. Η σωστή διατροφή και πρόσληψη βάρους της εγκύου εξασφαλίζουν ένα ικανοποιητικό βάρος γέννησης για το μωρό και προστατευτικό παράγοντα έναντι της παιδικης παχυσαρκίας.

Ο μητρικός θηλασμός είναι ο,τι καλύτερο μπορεί η μητέρα να προσφέρει στο βρέφος για την καλύτερη σωματική και ψυχική του ανάπτυξη. Εάν η σίτιση γίνει με ξένο γάλα, είναι σημαντικό να δίνονται σωστές ποσότητες σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα ώστε να μην υπερσιτίζεται το μωράκι και λαμβάνει περισσότερο από το προβλεπόμενο βάρος για την ηλικία του. Μπορεί τα βρέφη να έχουν το φιλικό «φαιό λίπος» αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η μεγάλη αύξηση βάρους είναι υγιής. Αργότερα, μια ισορροπημένη διατροφή με αρκετή σωματική άσκηση εξασφαλίζουν το ιδανικό βάρος που προβλέπει το DNA κάθε παιδιού.

Με άλλα λόγια.... Για την καλή ανάπτυξη του παιδιού είναι σημαντικό:

• να προσπαθήσετε να θηλάσετε το μωράκι σας
• να προσφέρετε μια ισορροπημένη διατροφή
• να δημιουργήσετε ένα συναισθηματικά ασφαλές περιβάλλον
• να υπάρχει τακτική ιατρική παρακολούθηση, ώστε να εντοπίζονται έγκαιρα νοσήματα που μπορούν να εκδηλωθούν σε οποιαδήποτε ηλικία και να επηρεάσουν την ομαλή ανάπτυξη.