Τι είναι άσθμα;

Είναι πάθηση που προκαλεί δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια). Οφείλεται σε φλεγμονή και στένωση των βρόγχων των πνευμόνων. Οι εξάρσεις άσθματος μπορεί να είναι πολύ σοβαρές με έντονη δύσπνοια. Το άσθμα έχει ένα βαθμό κληρονομικότητας. Παιδιά με έναν ασθματικό γονέα έχουν 2.5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αποκτήσουν άσθμα ενώ εάν και οι δύο γονείς είναι ασθματικοί, η πιθανότητα ειναι 5 φορές μεγαλύτερη.

Ποια είναι τα συμπτώματα του άσθματος;

• βήχας που επιμένει για ημέρες
• βήχας κατά τη διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί
• βήχας κατά ή μετά την άσκηση
• θορυβώδης αναπνοή ("βράσιμο")
• συριγμός ("σφύριγμα" στο τέλος της αναπνοής)
• αίσθημα σφιξίματος ή πόνου στο θώρακα
• δυσκολία στην ανάσα

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να εμφανίζονται συχνά όπως κάθε μέρα ή κάθε εβδομαδα ή πολύ πιο αραιά και να είναι από ήπια έως πολύ σοβαρά.

Υπάρχουν διαγνωστικά τέστ για το άσθμα;

Μετά την κλινική εξέταση, το πιο σημαντικό εργαλείο για να γίνει η διάγνωση του άσθματος είναι το ιστορικό του παιδιού.Σημαντικές ερωτήσεις που βοηθούν στην αναγνώριση υποκείμενου άσθματος είναι:

• τι συμπτώματα έχει το παιδί;
• πόσο συχνά παρουσιάζει τα συμπτώματα αυτά;
• τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά το νυχτερινό ύπνο;
• τα συμπτώματα εμφανίζονται κατά την άσκηση;
• όταν το παιδι περνάει κάποια ίωση με βήχα, ο βήχας αργεί να υποχωρήσει;
• ο βήχας επιδεινώνεται με την υγρασία ή τον καπνό;
• ο βήχας βελτιώνεται με τα εισπνεόμενα;

Στα παιδιά άνω των 6 ετών, η αναπνευστική λειτουργία μπορεί να ελεγθεί και με τη σπιρομέτρηση. Είναι μία πολύ χρήσιμη δοκιμασία, που απαιτεί αρκετή συνεργασία από μέρους του παιδιού. Πολλές φορές μπορεί να είναι φυσιολογική σε παιδιά με άσθμα, ειδικα όταν τυχαίνει να γίνεται σε ημέρα χωρίς συμπτώματα.

Ποια είναι η θεραπεία για το άσθμα;

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι τα:

• εισπνεόμενα ταχείας δραάσης (Aerolin), που ανακουφίζουν άμεσα από τα οξέα συμπτώματα και βοηθούν στην αντιμετώπιση μίας οξείας κρίσης
• εισπνεόμενα μακράς δράσης (Flixotide), που προστατεύουν από συμπτώματα άσθματος μακροπρόθεσμα. Δίνονται καθημερινά ως προφύλαξη στα παιδιά που εχουν συχνά συμπτώματα ή που έχουν αραιά αλλά σοβαρά επεισόδια άσθματος.
• • κορτικοστεροειδή σε σιρόπι (Sirodrol, Predneau), σταγόνες (Soldesanil) ή χάπια (Medrol, Prezolon), που δίνονται σε σοβαρά επεισόδια άσθματος

Τα εισπνεόμενα φάρμακα χορηγούνται μέσω ειδικών συσκευών που λέγονται αεροθάλαμοι και είναι ανάλογοι για καθε ηλικία.

Οι γονείς συνήθως ανησυχούν για τις παρενέργειες των φαρμάκων και αποφεύγουν να τα χορηγούν όπως και όσο πρέπει. Ωστόσο είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος από ένα αθεράπευτο άσθμα παρά από τις ήπιες παρενέργειες των φαρμάκων αυτών.

Το άσθμα που δεν θεραπεύεται σωστά οδηγεί σε νοσηλείες που μπορεί να είχαν προληφθεί, σε περιορισμό στις δραστηριότητες του παιδιού, σε αποφυγή συμμετοχής του σε αθλήματα, σε απουσίες από το σχολείο και σε μόνιμες βλάβες των πνευμόνων.

Μπορεί να προληφθεί μία κρίση άσθματος:

Εκτός από τα φάρμακα προφύλαξης που πρέπει να λαμβάνει το παιδί, πρέπει να δίνεται προσοχή στην αποφυγή παραγόντων που μπορεί να επιδεινώσουν το άσθμα. Αυτοί οι παράγοντες λέγονται εκλυτικοί παράγοντες και είναι:.

• οι ιογενείς λοιμώξεις, ειδικά η γρίπη-για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να γίνεται το αντιγριππικό εμβόλιο κάθε χρόνο
• ο καπνός
• α αλλεργιογόνα, εάν υπάρχει ιστορικό αλλεργίας (πχ οι γύρεις της άνοιξης)
• ο κρύος αέρας
• η υγρασία
• η σκόνη;

Πώς επηρεάχεται η ζωή του παιδιού που έχει άσθμα;

Το παιδί με άσθμα έχει μία φυσιολογική ζωή όπως οι συνομήλικοι του χωρίς να περιορίζεται σε οτιδήποτε εφόσον ακολουθούνται οι ιατρικες οδηγίες:

• Επιμελής χορήγηση των φαρμάκων σύμφωνα με τις οδηγίες του παιδίατρου
• Παρακολούθηση των συμπτωμάτων του παιδιού, ειδικά όταν αυτά επιδεινώνονται και άμεση ενημέρωση του παιδίατρου
• Αυστηρή αποφυγή έκθεσης του παιδιού σε περιβάλλον με καπνό, έντονη υγρασία και σκόνη
• Αποφυγή γνωστών αλλεργιογόνων
• Αντιγριππικό εμβόλιο κάθε χειμώνα

Τα περισσότερα παιδιά με άσθμα βελτιώνονται μέχρι να γίνουν ενήλικες και σταματούν να έχουν συμπτώματα. Κάποια παιδιά, εξακολουθούν να παρουσιάζουν συμπτώματα αλλά πολύ πιο αραιά, συνήθως μόνο επί ιογενών λοιμώξεων ή επί έκθεσης σε γνωστά αλλεργιογόνα.

Είναι σημαντικό να διαγιγνώσκεται έγκαιρα το άσθμα ώστε να δίνεται η απαραίτητη αγωγή και οι οδηγίες πρόληψης ώστε το παιδί να έχει μία καλή ποιότητα ζωής χωρίς κανέναν περιορισμό στις δραστηριότητές του.

 Ο πονοκέφαλος εμφανίζεται στα παιδιά συχνά, όπως:

• κατά τη διάρκεια ενός κοινού κρυολογήματος
• κατά τη διάρκεια μίας ιογενούς λοίμωξης ανώτερου αναπνευστικού (ίωσης), ειδικά την ώρα ανόδου του πυρετού
• σε περίπτωση παραρρινοκολπίτιδας στα μεγαλύτερα παιδιά
• σε περίπτωση πόνου που προέρχεται από τα δόντια (πχ τερηδόνα).

Πρόκειται για καλοήθεις καταστάσεις που συνοδεύονται από πονοκέφαλο και που με την κατάλληλη αντιμετώπιση, ο πονοκέφαλος υποχωρεί.

Υπάρχουν περιπτώσεις, όπου ο πονοκέφαλος προκαλείται από σοβαρές καταστάσεις, όπως:

• μετά από τραυματισμό κεφαλής
• λοίμωξη κεντρικού νευρικού συστήματος (μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα)-ο πονοκέφαλος είναι συνεχής, έντονος και συνήθως συνυπάρχει με πυρετό και εμέτους.
• όγκος εγκεφάλου

Πρόκειται για κατάστασεις που απαιτούν νοσηλεία σε νοσοκομείο, ειδικές εξετάσεις και αντιμετώπιση.

Υπάρχουν και οι “πρωτοπαθείς” πονοκέφαλοι όπως και στους ενήλικες.

Στις περιπτώσεις αυτές δεν υπάρχει συγκεκριμένη αιτία που να προκαλεί τον πονοκέφαλο όπως στις παραπάνω περιπτώσεις και συνήθως παίζει ρόλο η οικογενειακή κληρονομικότητα. Διακρίνονται σε 2 τύπους:

• πονοκέφαλος τύπου “τάσης” - προκαλεί αίσθημα πίεσης/συσφιγκτικό πόνο σε όλο το κεφάλι. Συνήθως δεν είναι τόσο έντονος που να εμποδίζει το παιδί να κάνει τις καθημερινές δραστηριότητες του πχ να πάει σχολείο.
• ημικρανία - ξεκινά με ήπιο πονοκέφαλο που τελικά γίνεται πολύ έντονος και εντοπίζεται στο ήμισυ ή και σε όλο το κεφάλι. Συνήθως συνοδεύεται από ναυτία, εμέτους, ευαισθησία στο φως και τον ήχο και μπορεί να υπάρχει ακόμη και παροδική διαταραχή στην όραση (το παιδί αναφέρει ότι βλέπει μαύρα στίγματα ή χρωματιστά φωτάκια). Ο πονοκέφαλος είναι έντονος και το παιδί δεν μπορεί να κάνει τις δραστηριότητες του.

Στις περιπτώσεις αυτές δίνονται αναλγητικά και οδηγίες ανακούφισης.

Πότε πρέπει το παιδί με πονοκέφαλο να εκτιμηθεί άμεσα από τον παιδίατρο;

• οταν ο πονοκέφαλος ξεκίνησε μετά από τραυματισμό κεφαλής
• όταν ο πονοκέφαλος αφυπνίζει το παιδί
• όταν ο πονοκέφαλος είναι συνεχής/έντονος
• όταν συνυπάρχει πυρετός και έμετοι
• όταν το παιδί ειναι υπνηλικό ή παρουσιάζει κάποια αλλαγή στη συμπεριφορά του
• όταν παρουσιάζει διαταραχή στην όραση
• όταν παρουσιάζει διαταραχή ισορροπίας

Μόνο μετά από την κλινική εξέταση του παιδιού είναι δυνατόν να αποκλειστούν οι σοβαρές καταστάσεις και να δοθούν οι κατάλληλες οδηγίες για εξετάσεις και αγωγή.

Στις περιπτώσεις απλού πονοκέφαλου, τι μπορούμε να κάνουμε για να ανακουφιστεί το παιδί:

Εφόσον το παιδί έχει εξεταστεί από τον παιδίατρο, έχει αποκλειστεί κάποια σοβαρή πάθηση και μπορεί να παραμείνει σπίτι, θα πρέπει να φροντίσουμε να ξεκουραστεί και να ενυδατωθεί. Να ξαπλώσει σε ένα ήσυχο σκοτεινό δωμάτιο και να τοποθετήσουμε δροσερές κομπρέσες στο μέτωπο.

Κατόπιν οδηγιών παιδιάτρου, μπορούν να δοθούν αναλγητικά όπως παρακεταμόλη (Depon) ή ιβουπροφαίνη (Algofren, Nurofen).

Ο πονοκέφαλος στα παιδιά είναι συχνός αλλά τις περισσότερες φορές προκαλείται από καλοήθεις καταστάσεις όπως ιογενείς λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Η εξέταση από τον παιδίατρο είναι πάντα απαραίτητη ώστε να αποκλειστούν σοβαρές παθήσεις και να δοθούν οδηγίες για περαιτέρω έλεγχο και φαρμακευτική αγωγή.: