Ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα των ανεπτυγμένων χωρών τα τελευταία 50 χρόνια είναι η εφαρμογή προγράμματος προληπτικού ελέγχου στα νεογνά.

Πρόκειται για μια σειρά εξετάσεων που γίνονται στο μαιευτήριο, σε όλα τα νεογέννητα, τις πρώτες ημέρες ζωής του. Οι εξετάσεις αυτές ελέγχουν τα νεογέννητα για νοσήματα τα οποία, εάν δεν διαγνωσθούν έγκαιρα (τις πρώτες ημέρες/μήνες ζωής), θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρά σωματικά προβλήματα και ψυχοκινητική καθυστέρηση. Τα νοσήματα αυτά συνήθως δεν έχουν εμφανή εκδήλωση τις πρώτες ημέρες ζωής και το νεογέννητο φαίνεται τελείως φυσιολογικό. Συνεπώς είναι πολύ σημαντικό η διάγνωση του νοσήματος να γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα, ώστε να ξεκινήσει άμεσα η κατάλληλη αντιμετώπιση.

Οι εξετάσεις αυτές γίνονται με ανάλυση από μια σταγόνα αίματος, που λαμβάνεται από τη φτέρνα του μωρού και τοποθετείται σε ειδικό απορροφητικό χαρτί (κάρτα Guthrie). Ο έλεγχος δεν είναι διαγνωστικός. Αυτο σημαίνει ότι, εάν τα αποτελέσματα βγουν παθολογικά, δεν τίθεται άμεσα διάγνωση του νοσήματος αλλά υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το μωρό αυτό να έχει το συγκεκριμένο νόσημα και χρειάζεται περαιτέρω έλεγχο για τεκμηρίωση της πάθησης.

Ο αριθμός των νοσημάτων, τα οποία περιλαμβάνει ένα Πρόγραμμα Προληπτικού Ελέγχου Νεογνών, ποικίλλει από χώρα σε χώρα ανάλογα με τα κριτήρια που θέτουν οι πραγματογνώμονες των κρατών.

Καταρχήν οριμένες γνώσεις:

- Οι ιώσεις προκαλούνται από ιούς. Η μετάδοση των ιών γίνεται με τα σταγονίδια από στοματικές και ρινικές εκκρίσεις και μολυσμένα αντικείμενα. Η μετάδοση ιώσεων ευνοείται όταν πολλά άτομα συνωστίζονται σε κλειστούς χώρους, άρα ο χειμώνας ευνοεί τέτοιες καταστάσεις. Η ίωση δεν μεταδίδεται επειδή κάποιος εκτέθηκε στο κρύο ή έφαγε ένα κρύο παγωτό.
- Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία χρησιμότητα στην καταπολέμηση των ιώσεων. Δεν εχουν καμία επίδραση στον ιό. Η ίωση «κάνει» τον κύκλο της και υποχωρεί μόνη της.
- Σε κατάσταση ίωσης είναι δυνατόν να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για κάποιο μικρόβιο να πολλαπλασιαστεί και να προκαλέσει λοίμωξη.Σε αυτήν την περίπτωση θα χρειαστεί αντιβιοτική αγωγή.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να προστατεύσουμε τα βρέφη από τις ιώσεις:

- Στις βόλτες με τα βρεφάκια σας, καλό είναι να εισέρχεστε σε χώρους που αερίζονται καλά και φυσικά χωρίς καπνό.
- Να περιορίζονται στο ελάχιστο οι εναγκαλισμοί και τα φιλιά με πρόσωπα εκτός του κοντινού περιβάλλοντος, αφού μπορεί να είναι φορείς ιώσεων.
- Να αποφεύγονται οι επαφές με άτομα εμφανώς άρρωστα ή που μόλις αναρρώνουν από κάποια ίωση.
- Να τηρούνται οι γνωστοί κανόνες υγιεινής: πλύσιμο χεριών πριν την επαφή με το βρέφος, αποφυγή επαφής με πιθανώς μολυσμένα αντικείμενα, πλύσιμο χεριών των παιδιών μετά από παιχνίδι σε κοινόχρηστους χώρους, απολύμανση αντικειμένων και χώρων, που μπορεί να έχουν μολυνθεί- οι γονείς που στέλνουν τα βρέφη/παιδιά τους σε βρεφονηπιακούς σταθμούς, καλό είναι να κρατούν τα παιδάκια/βρεφάκια τους στο σπίτι εάν είναι άρρωστα, ώστε να μην μεταδίδουν τον ιό στα υπόλοιπα μέλη του σταθμού.
- Να γίνεται προσπάθεια οι μητέρες να θηλάζουν τα μωράκια τους. Ο μητρικός θηλασμός προστατεύει από λοιμώξεις.
- Να εμβολιάζονται τα βρεφάκια, ώστε να θωρακίζονται ενάντια στις μικροβιακές λοιμώξεις. Η βρεφική ηλικία είναι η πιο ευάλωτη στις μικροβιακές λοιμώξεις. Σε περίπτωση επιπλοκής ίωσης από μικροβιακή λοίμωξη, είναι απαραίτητη η αντιβιοτική αγωγή και σε μικρές ηλικίες μάλιστα, γίνεται ενδονοσοκομειακά.
- Να εξετάζεται το βρέφος από τον παιδίατρό του, ώστε να γίνεται έγκαιρη διάγνωση και να δίνονται οι κατάλληλες οδηγίες.